Brawa na stojąco, wspaniali artyści, przedstawiciele czołowych instytucji odpowiedzialnych za kształtowanie kultury w Poznaniu i Wielkopolsce, potomkini Stanisława Moniuszki we własnej osobie – tak wybrzmiała partytura zrodzona z emocji i przeżyć Gali Otwarcia Sceny Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu. Wydarzenie odbyło się 14 października 2023 roku.

Gmach pod Pegazem rozpostarł skrzydła sztuki pod hasłem Festiwalu Moniuszki – patrona poznańskiej instytucji. Renata Borowska-Juszczyńska powitała gości z klasą dyrektora teatru a zarazem energią kobiety, dzięki której Teatr Wielki może być „wielki” za sprawą obecnego i przyszłego repertuaru.

Gwiazdą wieczoru był uznawany za jednego z najwybitniejszych barytonów na świecie – Artur Ruciński, który podczas spotkania po oficjalnej części gali, zaznaczył, że swoje występy w Teatrze Wielkim w Poznaniu uznaje za kluczowe dla bycia dostrzeżonym na scenach międzynarodowych – takich, które coraz częściej są dla niego domem. Trzymając się tej konwencji, każdy śpiewany przez niego utwór miał w sobie coś z okna, za którym jaśnieje podziwiać horyzont przynależny muzycznym dążeniom i istotną pojednania międzykulturowego. Taki też był repertuar gali – pozwalający oddychać duchem Moniuszki choć nie tylko… Malarzami nastrojów w krajobrazie nut byli także laureaci Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki w Warszawie: Ruslana Koval, Małgorzata Olejniczak-Worobiej, Piotr Kalina, Szymon Mechlinski i Volodymyr Tyshkov. Słynne arie intonowali pod batutą maestro Jacka Kasprzyka, który zadyrygował chórem i orkiestrą Teatru Wielkiego w Poznaniu.

Następnego dnia a właściwie wieczoru (przeżycia były bardzo jasne) – w niedzielę, poczucie klasycznego gustu przerodziło się w jazzujące nuty pojedyncze oraz akordy. Wszystko za sprawą kompozycji Leszka Możdżera okrzykniętego tego wieczoru pierwszym ambasadorem Stanisława Moniuszki – tytułu przyznawanego pod auspicjami Teatru Wielkiego w Poznaniu. Przypomnijmy, MONIUSZKO ALT_SHIFT_1 ESCAPE – bo o tej kompozycji mowa, miała premierę w 2022 roku podczas Enea Enter Festival. Tytułowy „Escape” stał się dla naszej wyobraźni „play’em”, kiedy poznaliśmy uwerturę fantastyczną „Bajka” Moniuszki będącą źródłem dla jazzującym dźwięków, z których Możdżer skomponował wodospad. Rodzimym akcentem była również interpretacja utwory Krzysztofa Komedy, którą Możdżer z towarzyszeniem znakomitych muzyków, rozpoczął koncert. Orkiestrę poprowadziła Katarzyna Tomala-Jedynak. Ruchy jej batuty wyznaczały tonacje, w jakich fortepian był słuchany przez orkiestrę i vice versa. Możdżer słuchał Moniuszki! Jak sam stwierdził: „słucha i odkurza”. Kompozycję stworzył z fragmentów, które – „jak przy użyciu klawiszowego skrótu –porozsuwał, aby zmieścić w nich niejazzowe akcenty, niektóre tempa oryginału zwolnił, część fragmentów powtórzył”. Wraz z nim zagrali Tomasz Dąbrowski (trąbka), Bartek Królik (bas), Adam Bławicki (saksofon), Łukasz Sobolak (perkusja).

Dominik Górny

Zdjęcie: Archiwum Teatru Wielkiego w Poznaniu – fot. Ośko/Bogunia

***

Skoro o powrotach mowa. Warto zapoznać się ze szczegółowymi informacjami, która pozwolą docenić „wielkość” oferty kulturalnej gmachu pod Pegazem. Jak  mówi informacja prasowa:

Trwający przeszło dwa lata remont przyniósł Teatrowi Wielkiemu w Poznaniu generalne zmiany w mechanice sceny, w zakresie oświetlenia, elektroakustyki oraz bezpieczeństwa. Jesteśmy pierwszą operą w Europie, która może się pochwalić immersyjnym systemem dźwięku przestrzennego L-Isa Hyperreal 360 wraz z systemem wspomagania akustyki Ambiance. Dzięki temu podczas spektakli wykreujemy wokół widzów pejzaż dźwiękowy w taki sposób, aby de facto byli otoczeni dźwiękiem. Będzie to efekt porównywalny do kinowego dolby surround. W trakcie spektakli nasi artyści nie będą korzystać ze wsparcia mikrofonów, natomiast dzięki nowym systemom widz będzie słyszał to, co się dzieje na scenie jednakowo dobrze, niezależnie, czy będzie na środku na parterze, czy z boku na III balkonie. Ponadto dzięki ww. systemom oraz całkowicie zmodernizowanemu oświetleniu nasze spektakle – nie tylko premierowe, ale również i te, które są w naszym repertuarze – staną się jeszcze bardziej atrakcyjne pod względem dźwiękowym i wizualnym, i zabrzmią w nowej odsłonie.

Modernizacja sceny była zaplanowana na szeroką skalę i aby móc wyobrazić sobie ogrom zrealizowanych prac, spójrzmy na liczby:

• wymieniono ponad 800 m² drewnianej podłogi; wykorzystano do tego drewno sosnowe,
• w którym słoje są w orientacji pionowej; położono ponad 7800 desek,
• mamy w sumie 63 sztankiety, wszystkie elektryczne, w m.in. 42 główne dekoracyjne, unoszące pół tony każdy, 4 dekoracyjne boczne, 4 oświetleniowe boczne, 6 na zasceniu,
• 4 kurtynowe i 1 do tablicy wyświetleń tekstu libretta – ta również jest nowa.
• położono ponad 60 km kabli,
• udźwig roboczy każdej z 4 zapadni zwiększono do 15 ton,
• sterowanie ręczne zastąpiono mechanicznym,
• dzięki zmianom 1 osoba będzie w stanie od strony technicznej obsłużyć spektakl, zrobi to posługując się 3 mobilnymi pulpitami elektronicznymi: 2 większymi i 1 mniejszym (do ręki),
• nowa kurtyna, zwieszona na 70 mocowaniach, powstała z wykorzystaniem ręcznie malowanych fragmentów materiału poprzedniej kurtyny,
• położono ponad 700 nowych obwodów elektrycznych i 600 regulatorów,
• system oświetleniowy został w całości wymieniony na nowy – poczynając od regulatorów
• i rozdzielnic, poprzez przewody i gniazda przyłączeniowe, a kończąc na urządzeniach oświetleniowych, – 95% nowych urządzeń systemu oświetlenia to konstrukcje oparte na źródłach LED, co pozwoli obniżyć zużycie energii elektrycznej o blisko 75% w stosunku do urządzeń używanych przed remontem,
• urządzeń oświetleniowych jest o trzy razy więcej, niż przed rozpoczęciem inwestycji,
• do sterowania systemem oświetlenia zastosowano najnowocześniejsze konsolety obsługujące 26 723 kanały DMX512, których pełen potencjał to 255 000 (istnieje możliwości rozbudowy oraz modernizacji systemu w przyszłości); przed remontem maksymalnie używano 1024 kanały,
• modernizacji zostało poddane również oświetlenie widowni – wymieniono wszystkie żarówki na źródła LED, emitujące najwyższej jakości światło. Rozwiązanie to dziesięciokrotnie obniży zużycie prądu. Identyczne żarówki LED oświetlają widownie takich teatrów, jak Opera w Sydney, La Scala w Mediolanie czy Metropolitan Opera w Nowym Jorku,
• napęd śrubowy zapadni został zastąpiony linowym,
• zamontowano nową zapadnię osobową,
• strop techniczny został wzmocniony, dodano stalową podłogę – dzięki temu rozwinięto maszynownię mechaniki górnej, czyli większość napędów przeniesiono na strop techniczny
• rozbudowano wentylację – wzmocniono system klimatyzacji na scenie oraz założono 2 nowe wentylatory oddymiające, każdy o średnicy 125 cm i mocy 1600 m³/min.,
• zmodernizowano windę prospektową, która oprócz funkcji transportowej, posiada też funkcję magazynowania dekoracji scenicznych, kotar, wykładzin; napędy linowe windy zastąpiono hydraulicznymi, zmodyfikowano układ sterowania, przebudowano platformę transportową windy, dzieląc ją na strefę transportową i osobową, poprawiając tym samym bezpieczeństwo pracowników,
• remont trwał przeszło 25 miesięcy,
• modernizację sceny było zaangażowanych ponad 120 osób.