Już w 1231 r. prawa miejskie otrzymała Śródka, osada targowa położona na prawym brzegu Warty i Cybiny. Na podstawie dostępnych materiałów historycznych można przypuszczać, że była to lokacja Poznania na jego prawobrzeżnej części.

Sytuacja zmieniła się po przejęciu całej Wielkopolski przez synów Władysława Odonica i rozwoju nowego szlaku handlowego. Okazało się, że lepszy potencjał do rozwoju był na lewym brzegu Warty. W 1244 r. rozpoczął się więc proces kształtowania miasta Poznania, a jego zwieńczeniem była lokacja na prawie magdeburskim w 1253 roku.

Dokument z roku 1253 przyznawał szereg uprawnień. Poznań uzyskał samorząd i niezależność sądowniczą. Przywilej lokacyjny Poznania określił też prawa i obowiązki mieszczan poznańskich i uprawnienia zarządcy – wójta. Założycielem miasta został Tomasz z Gubina. On to wytyczył granice miasta, ustalił zarys działek, sprowadził rzemieślników i kupców niemieckich. Został też pierwszym dziedzicznym wójtem miasta.

Lokacja Poznania okazała się wielkim sukcesem. Miasto miało powierzchnię ok. 21 ha i było jednym z większych w tej części Europy, porównywalnym z Krakowem czy Wrocławiem. AW