Dzisiaj uczniowie z Gimnazjum im. płk Kazimierza Zenktelera w Buku rozpoczęli warsztaty w ramach „Szkoły Dialogu” – programu edukacyjnego fundacji Forum Dialogu Między Narodami objętego honorowym patronatem Ministra Edukacji Narodowej. Do tegorocznej edycji programu zaproszone zostały szkoły z ponad 50 miejscowości w całej Polsce.

Szkoła Dialogu to program realizowany od 2008 roku, którego celem jest poszerzanie wiedzy uczniów na temat wielowiekowej obecności Żydów w Polsce oraz ich wkładu w rozwój społeczny, kulturalny i gospodarczy naszego kraju. Oparty jest on na przekonaniu, że wiedza, zrozumienie i dialog to klucz do przełamywania barier. Uczestniczące w projekcie szkoły otrzymują tytuł SZKOŁY DIALOGU.
Podczas dwóch pierwszych warsztatów uczniowie poznają szereg zagadnień związanych z kulturą i tradycją żydowską. Następnie efekty tych spotkań zaprezentują przygotowując wycieczkę upamiętniającą przedwojenną historię ludności żydowskiej z Buku.
Żydowska historia miasta zaczyna się w 1793 r., gdy Buk znalazł się w obrębie zaboru pruskiego. W mieście przestał obowiązywać przywilej de non tolerantis judeis, a urzędowym językiem stał się niemiecki. Około 1818 r. została założona gmina żydowska, która w latach 40-tych XIX w. wzniosła synagogę i cmentarz. W tym czasie rozpoczęło swoją działalność bractwo pogrzebowe – Hewra Kadisza Gomle Chasidim., powstała też szkoła żydowska z siedzibą przy ul. Stawnej 3.
Do znanych Żydów wywodzących się z Buku należy Samuel Gordon, pisarz, syn rosyjskiego kantora, który wyjechał jako 12-latek do Londynu, gdzie jako jeden z pierwszych żydowskich studentów ukończył Cambridge (filologia klasyczna). Był sekretarzem Wielkiej Synagogi w Londynie.
W połowie XIXw. doszło do pogromu obywateli Buku pochodzenia żydowskiego i dewastacji synagogi. W tym czasie również wielki pożar strawił większość miasta, co stało się przyczyną znacznego pogorszenia bytu jego mieszkańców. Okoliczni Żydzi zaczęli emigrować do Berlina czy Poznania. Na początku XIX w. w Buku mieszkało 250 Żydów, jednak ich liczebność spadała, by w okresie międzywojennym wynieść zaledwie 2% ogółu mieszkańców.
Gdy wybuchła wojna w Buku przebywało ok.30 Żydów. W listopadzie 1939 r. utworzono w Buku obóz przejściowy dla 1300 Żydów z Wielkopolski, których deportowano do GG. Synagoga służyła za stolarnię, a po wojnie – za siedzibę KS „Patria”.
Wśród obiektów, które zachowały się do dziś jest cmentarz żydowski. Znajduje się na nim ok.20 nagrobków z inskrypcjami po niemiecku i hebrajsku, a także synagoga, która w międzyczasie została odnowiona, a w 1894 r. wzniesiono na jej miejsce nowy budynek.
Gimnazjaliści z Buku zapewne uwzględnią wizytę w wymienionych wyżej miejscach, planując trasę wycieczki śladami lokalnej społeczności żydowskiej, na którą najpierw zaproszą trenerów Forum, następnie zaś wybraną przez siebie grupę mieszkańców. Sprawozdanie z realizacji projektu weźmie udział w konkursie, którego zwycięzcy zostaną ogłoszeni w styczniu 2014 roku podczas uroczystej Gali Szkoły Dialogu.
Terminy warsztatów: 8 IV, 9 IV, 6 V, 13 V
Więcej informacji o fundacji i programie Szkoła Dialogu: www.dialog.org.pl