W styczniu 1919 roku powstanie wielkopolskie opanowało niemal cały obszar prowincji poznańskiej, żołnierze Armii Wielkopolskiej złożyli uroczystą przysięgę na poznańskim placu Wilhelmowskim (kilka miesięcy później przemianowanym na plac Wolności). Wydarzenie stało się ważnym elementem krzewienia patriotycznej postawy wśród walczących o przyłączenie do Polski Wielkopolan. Moment przysięgi uwiecznił wybitny poznański fotograf Kazimierz Greger. Jego zdjęcia od dzisiaj można oglądać na placu Wolności.

 Wielki manifest patriotyzmu

W zawładniętej walkami z pruskim zaborcą kolebce państwa polskiego zaprzysiężenie stanowiło manifest patriotyzmu. Jak pisał ówczesny „Kurjer Poznański”: „Przez złożenie przysięgi dopiero wojsko nasze zyskało tę moralną podstawę, bez której żadna armia obyć się nie może. Odtąd żołnierz, którzy przysiągł, czuje się wewnętrznie związanym ze sprawą, za którą walczy i z władzą, której rozkazom podlega”. Ceremoniał zgromadził rzesze poznaniaków, którzy bacznie przyglądali się zgromadzonym na placu oddziałom pod dowództwem gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego.

Wydarzenie miało ściśle zaplanowany charakter: orkiestra grała Mazurka Dąbrowskiego, a dowódca powstania wielkopolskiego gen. Józef Dowbor Muśnicki dokonał przeglądu wojsk. Następnie rozpoczęła się msza święta polowa, której przewodniczył ks. prałat Stanisław Łukomski, późniejszy sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski. Po jej zakończeniu padły słynne słowa przysięgi: „Polsce, Ojczyźnie mojej i sprawie całego Narodu Polskiego zawsze i wszędzie służyć będę”.

Kazimierz Greger – zapomniana legenda

Historyczne znaczenie chwili doskonale odczytał obecny tamtego dnia na placu Wilhelmowskim Kazimierz Greger. Jego zakład fotograficzny „Foto-Greger”, położony w centrum miasta, był świadkiem wielu ważnych wydarzeń historycznych. Dziś, dzięki zdjęciom tego wybitnego poznańskiego fotografa i przedsiębiorcy, poznaniacy mogą zobaczyć jak przebiegał proces odzyskiwania niepodległości w stolicy Wielkopolski. Zdjęcia Kazimierza Gregera z dokumentalną starannością oddają atmosferę tamtych czasów, co współcześnie jest często podkreślane.

O życiorysie Gregera należy pamiętać także z innego powodu – założona przez niego firma w niepodległej Polsce nie znajdowała sobie równych w branży. „Foto-Greger” oferował produkty i usługi na najwyższym wówczas poziomie światowym. Nie tylko jednak oferta zakładu odznaczała się nowoczesnością, bo jego właściciel był także doskonałym zarządcą i ekspertem do spraw… marketingu. Kazimierz Greger dbał o to, by nawet najdrobniejsze zamówienia były wykonywane z należytą starannością. Klienci otrzymywali wydawane przez poznańskiego fotografa czasopismo „Wiadomości Fotograficzne” oraz „Poradnik Foto Gregera”.

Wystawa na Placu Wolności

Wystawa zdjęć Kazimierza Gregera na poznańskim placu Wolności będzie pierwszym w tym roku tak dużym wydarzeniem związanym z uroczystościami 100. rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego. Uroczyste otwarcie zaplanowane jest na piątek, 26 stycznia, o godz. 11:00. Ekspozycja, w stosunku do ubiegłego roku, zostanie wzbogacona o nowe fotografie. 16 wielkoformatowych fotografii przedstawiać będzie wydarzenia prowadzące do wybuchu powstania oraz sam jego przebieg. Organizatorami wystawy są wojewoda wielkopolski Zbigniew Hoffmann, Wielkopolskie Muzeum Niepodległości oraz Polska Spółka Gazownictwa.

zdjęcia Hieronim Dymalski