Dziś w Poznaniu przed byłą zajezdnią tramwajową i autobusową (przy ulicach Gajowej i Zwierzynieckiej) odbędzie się impreza – „dzień ogórka”. Jednak nie będzie to święto tego zielonego warzywa, ale „dzień autobusu Jelcz MEX”, nazywanego przez poznaniaków pieszczotliwie „ogórkiem”.

W Poznaniu na linii turystycznej jeździ jeden taki egzemplarz, i to z przyczepką. Wprawdzie  jest w kolorze kremowo-czerwonym, zupełnie niepasującym do koloru ogórka, ale pierwsze kursujące ponad pół wieku temu autobusy tej marki miały właśnie barwę zielonego ogórka, stąd ich taka nazwa.

Jelcze produkowane były od początku lat 60. na licencji czeskiej Karosy. Model ten w 1959 roku wystawiony był na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Spodobał się władzom, miał bowiem – ze względu na swą solidną konstrukcję i pojemność – zrewolucjonizować komunikację w dużych miastach, jak też przewozy krajowe. Stąd też koło Wrocławia – w Jelczu  – wybudowana została duża fabryka produkująca te pojazdy.

Miejska wersja autobusu  Karosy 706 RTO MEX –  pod polską nazwą Jelcz 272 MEX – miała 24 miejsca siedzące i 58 stojących.  Z początkiem lat 60. na ulice Poznania wyjechało piętnaście  Karos. Spotkały się one z uznaniem pasażerów, właśnie ze względu na funkcjonalne rozplanowanie wnętrza pojazdu, a także za „ładną zaokrągloną linię i dynamiczną jazdę. Autobusy te od razu skierowane zostały na najbardziej przeciążone linie podmiejskie: do Podolan, Krzyżownik, Spławia i Żabikowa, a także na pierwsze linie miejskie: 63 i  64, jakie uruchomiono z końcem lat 50.

Od 1964 roku Poznań otrzymywał w dużych partiach polskie autobusy Jelcz 272 MEX. To spowodowało, że w 1970 MPK miał już ponad dwieście tych pojazdów, w tym dziewięć przegubowych Jelczy AP02 i 11 Jelczy AP021 (pierwsze takie autobusy wyjechały na poznańskie trasy  pod koniec 1966 r. i np. obsługiwały popularną  wówczas linię 59 bis z „Bałtyku” do ul. Polskiej).

W związku z 55. rocznicą kursowania na poznańskich ulicach Karos, a potem i Jelczy, Klub Miłośników Pojazdów Szynowych wspólnie z MPK organizuje w sobotę (7 czerwca) okolicznościowe przejazdy wspomnianym „czerwonym ogórkiem” z doczepką. Pierwsze kursy (na linii turystycznej 100) z ulicy Gajowej rozpoczną się od godz. 10.Zarówno zabytkowy jelcz z przyczepką jak i inne dawne autobusy na tej linii kursować będą do godz. 17.30. Jak poinformowali organizatorzy dla gości (w tym dzieci) będą przygotowane dodatkowe atrakcje, m.in. przy autobusie będzie można rozwiązywać zadania i kolorować obrazki na specjalnych okolicznościowych kartach, przygotowanych przez „Bazgroszyt”. Dla uczestników przygotowane również  będą drobne upominki.

Andrzej Świątek

Zdjęcia: Andrzej Świątek,  fot. archiwalne: Muzeum Komunikacji Miejskiej przy MPK w Poznaniu.