Trzy gminy położone przy starej drodze nr 5, czyli Łubowo, Pobiedziska i Swarzędz mają przejąć od Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad 35-kilometrowy jej odcinek. Według GDDKiA tak musi być, ponieważ została już oddana do ruchu droga ekspresowa S 5. Przedstawiciele gmin swój protest przedstawili podczas konferencji w Pobiedziskach.

Na podstawie art. 10 ust. 5 Ustawy z 21 marca 1985r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115) „odcinek drogi zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem drogi z chwilą oddania go do użytkowania zostaje pozbawiony dotychczasowej kategorii i zaliczony do kategorii drogi gminnej”. Chcielibyśmy w sposób jednoznaczny określić nasze stanowisko w kwestii nowego kształtu i funkcji sieci dróg publicznych naszego regionu generowanego zakończeniem tej inwestycji:

1. cytując za publikacją na stronie internetowej Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (www.gddkia.gov.pl/pl/a/4226/s5-gniezno-poznan-obwodnica-wschodnia-miasta-poznania) wschodnia obwodnica Poznania w połączeniu z autostradą A2 i dalej z drogą S-11 stanie się dopełnieniem wyprowadzenia tranzytu samochodów ciężarowych poza miasto. W konsekwencji przyśpieszeniu ulegnie ruch w samym mieście jak i tranzyt pojazdów korzystających z obwodnicy. Duże znaczenie będzie miało także obniżenie emisji spalin i hałasu na terenie Poznania oraz również przez takie miejscowości jak Łubowo, Pobiedziska czy Kobylnicę, przez które obecnie przebiega droga krajowa nr 5. Natężenie ruchu przy wylocie z Poznania wynosi 16898 pojazdów na dobę , a prognozowane na 2020r. wynosić będzie 33733 pojazdów na dobę. W ramach budowy obwodnicy przewiduje się dwujezdniowe podłączenie miasta Gniezna do drogi S5 poprzez rozbudowę istniejącej drogi do parametrów drogi dwujezdniowej klasy GP ruchu przyśpieszonego o długości 4,5 km. Jednoznacznie określa się więc tę inwestycję jako ukierunkowaną głównie na ruch tranzytowy. Zaliczenie do kategorii dróg gminnych odcinka drogi krajowej nr 5 od miejscowości Łubowo do miasta Poznania będzie się wiązało z możliwością ominięcia na dość znacznej długości elektronicznego system poboru opłat drogowych viaTOLL, co z kolei znacząco wpłynie na strukturę ruchu na tej drodze, zatrzymując na niej dużą część ruchu pojazdów ciężarowych;

1. realizacja odcinka drogi ekspresowej S5 od Gniezna do węzła „Kleszczewo” autostrady A2, w myśl przytoczonego w pkt 1 opisu, jest inwestycją o charakterze obwodnicowym, wyprowadzającym ruch poza aglomerację miejską Poznania, nie zaś zastępującą, czy też bezpośrednio umożliwiającą lepszą realizację funkcji połączenia miast i miejscowości regionu z miastem wojewódzkim jakim jest Poznań, z jego instytucjami i infrastrukturą publiczną. Funkcję tą w naszym regionie będzie w dalszym ciągu pełniła, w swym dotychczasowym przebiegu, droga krajowa nr 5;

1. budowa drogi ekspresowej S5 na odcinku od Łubowa do Kostrzyna po śladzie drogi wojewódzkiej nr 434 w praktyce powoduje likwidację tego odcinka drogi wojewódzkiej, czego konsekwencją będzie znowu przeniesienie znacznej części ruchu pojazdów ciężarowych, szukających możliwości ominięcia elektronicznego system poboru opłat drogowych, na drogi pozostające we władaniu samorządów gminnych i powiatowych;

1. niedoinwestowane drogi powiatowe, stanowiące uzupełnienie sieci dróg publicznych, łączących nasz region z drogą ekspresową S5, i tak już w znacznej mierze nadwyrężone przez transport materiałów na budowę drogi ekspresowej, będą musiały podołać zwiększonemu ruchowi pojazdów ciążącemu w kierunku drogi ekspresowej, jak i z niej wypływającemu;

1. oddanie do użytkowania odcinka drogi S5 Gniezno – Poznań obwodnica wschodnia miasta Poznania pociąga za sobą przekazanie samorządom gminnym naszego regionu około 35 km drogi krajowej nr 5 i około 10 km drogi wojewódzkiej nr 434 – razem 45 km. Przestanie istnieć 19 kilometrowy odcinek drogi wojewódzkiej nr 434, powstanie natomiast 35 km drogi ekspresowej S5. W bilansie ogólnym zatem gminy zostaną obciążone kosztami utrzymania dodatkowych 45 km  dróg, w większości wysokiej klasy (G), Zarząd Województwa zbędzie ze stanu posiadania 19 km dróg a Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad zyska 35 km drogi ekspresowej a pozbędzie się 35 km drogi krajowej – czyli niejako zachowa status quo.

Na jakiej podstawie tylko gminy mają ponosić zwiększone obciążenia finansowe związane z funkcjonowaniem sieci dróg publicznych naszego regionu?

Na zdrowy rozum stara „5”, ze względu na swoje parametry i rolę jaką nadal będzie pełnić w województwie, drogą gminną nie jest. Ponieważ „ekspresówka” biegnie w części po trasie dawnej drogi wojewódzkiej, wydawało się logiczne, że dawną „5” przejmie i będzie utrzymywał marszałek województwa. Według obliczeń władz samorządów, każda z gmin wyda rocznie:

• 500 000 złotych na odśnieżanie
• do 1 000 000 złotych na remonty bieżące, wykaszanie poboczy i oznakowanie poziome

Co najmniej 20 mln zł kosztowałby gruntowny remont 14-kilometrowego odcinka biegnącego przez gminę Pobiedziska.

Budżety gmin tego obciążenia nie są w stanie wytrzymać. Zdaniem włodarzy  decyzja o przekazaniu w utrzymanie drogi krajowej gminom jest szkodliwa gospodarczo i społecznie.

Zgodnie z misją Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, do jego zadań należy współudział w realizacji polityki transportowej w zakresie wszystkich dróg oraz współpraca z organami samorządu terytorialnego, w zakresie rozbudowy i utrzymania infrastruktury drogowej – całej infrastruktury, a nie jedynie tej związanej z drogami krajowymi. Znając terminy realizacji budowy drogi ekspresowej S5 powinny być przeprowadzone szersze analizy i konsultacje w sprawie kształtu i funkcji sieci dróg publicznych naszego regionu generowanego zakończeniem tej inwestycji. Przy pełnej współpracy i zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych stron możliwe byłoby uporządkowanie i zbudowanie nowego, adekwatnego do posiadanych środków finansowych i możliwości technicznych, kształtu sieci dróg publicznych naszego regionu.

Niczyja droga

Niezależnie od słuszności zapisów ustawy zrzucających na gminy konieczność przejmowania dróg zastępowanych nowo wybudowanymi odcinkami, problematyczny pozostaje termin przekazania starej piątki samorządom gmin Łubowo, Pobiedziska i Swarzędz.

Zgodnie z art. 10 pkt. 3 Ustawy z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115)

Pozbawienie drogi dotychczasowej kategorii, z wyjątkiem przypadku wyłączenia drogi z użytkowania, jest możliwe jedynie w sytuacji jednoczesnego zaliczenia tej drogi do nowej kategorii. Pozbawienie i zaliczenie nie może być dokonane później niż do końca trzeciego kwartału danego roku, z mocą od dnia 1 stycznia roku następnego.

Ani do końca trzeciego kwartału tj. do 30 września 2012 r., ani nawet do dzisiaj, nie zostały zakończone prace przy budowie drogi ekspresowej S5. Nie wykończone pozostaje Miejsce Obsługi Podróżnych w Łubowie, brakuje ekranów akustycznych, trwają prace na zjazdach i dojazdach do drogi. Potwierdza to pismo GDDKiA do Gminy Pobiedziska z dnia 9 listopada 2012 r. w sprawie przejęcia oświetlenia drogowego, w którym czytamy, że dokumentacja techniczna, będąca integralną częścią porozumienia będzie przekazana przez Oddział do gminy każdorazowo po dokonaniu odbioru ostatecznego w obiektach objętych porozumieniem.

W myśl prawa oświetlenie oraz inne wymienione wyżej elementy inwestycji są częścią drogi w rozumieniu Art. 4 Ustawy z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115). Określa on drogę jako budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. W tej sytuacji gminy uznają, że o oddaniu do użytkowania drogi ekspresowej S5 będzie można mówić po zakończeniu wszystkich prac budowlanych związanych z realizacją inwestycji na drodze S5 i po oddaniu do użytkowania wszystkich jej elementów.

W świetle prawa gminy nie mogą przejąć w swój zarząd drogi krajowej nr 5, a GDDKiA Oddział w Poznaniu uważa ją za oddaną.

• Kto w tym wypadku będzie odpowiadał za jej utrzymanie w 2013 roku?

• Kto będzie odpowiadał za ofiary wypadków na drogach krajowych (natężenie ruchu
  ok. 20 000 samochodów na dobę)?

• Czy ruchliwa droga krajowa nr 5 w starym przebiegu będzie odśnieżana w czasie tej zimy?