Od lat 70. XIX wieku znaczenie militarne umocnień poligonalnych coraz bardziej malało. W 1902 roku podjęto decyzję o zniesieniu rdzenia na lewym brzegu Warty. Dalsze prace rozbiórkowe były prowadzone po odzyskaniu niepodległości, kolejne po zakończeniu II wojny światowej. W II połowie XIX wieku podjęto decyzję o modernizacji do twierdzy fortowej i budowie dziewięciu fortów głównych (I-IX) oraz dziewięciu pośrednich. W przeciwieństwie do poligonalnej, twierdza fortowa jest w większości zachowana. RB, MKZ