Towarzystwo Miłośników Miasta Lubonia zaprasza na 43. Wieczór Historyczny, który odbędzie się w piątek 21 listopada 2014 roku o godz. 18.00 w Urzędzie Miasta Luboń przy placu Edmunda Bojanowskiego. Gościem spotkania, w sali sesyjnej, będzie tym razem Jarosław Leszczełowski, który wygłosi prelekcję „Z dziejów mrocznego Ordensburga nad Krosinem”.
fot. Książę Edward VIII Windsor i Robert Ley zwiedzający ośrodek w 1937 roku / Wikipedia.org
Gdzieś na uboczu nowoczesnej cywilizacji, nad urokliwym jeziorem Krosino, położonym między Złocieńcem a Siemczynem znajduje się obiekt, który należy do najbardziej intrygujących i tajemniczych na całym terenie Pomorza Zachodniego. Każdego, kto zapędzi się w te strony, może zaskoczyć widok dwóch strzelistych wież, które ktoś obrazowo porównał do tolkienowskiej wieży Barad-dur w krainie Mordoru. Im bardziej zagłębimy się w historię tego obiektu, tym bardziej doceniać będziemy trafność tego porównania. Ordensburg (zamek zakonny) nazywany był wcześniej Parteiburgiem (zamek partyjny) lub Schulungsburgiem (zamek szkoleniowy). Te trzy nazwy właściwie oddają jego przeznaczenie; był to więc partyjny ośrodek szkoleniowy dla młodej kadry NSDAP. Nazwa „Ordensburg” wskazuje na charakter tego szkolenia, którego celem miało być ukształtowanie masy bezwarunkowo oddanych Hitlerowi „zakonników” i „bojowników światopoglądowych”. Fritz A. Heinen określił ordensburgi jako „monumentalne ślady obłędnego i niezwykłego eksperymentu służącego manipulowaniu ludźmi w interesie przestępczego reżimu”. Budowę nazistowskich ośrodków szkoleniowych finansował początkowo Niemiecki Front Pracy (DAF), który powstał w miejsce wcześniej rozwiązanych związków zawodowych. Miały to być dość prymitywne obiekty, złożone głównie z baraków mieszkalnych. Dopiero architekt Hermann Geissler przekonał władze DAF, że kształcenie nazistowskiej elity wymaga wspanialszych budowli. W ten sposób powstały trzy wielkie ośrodki szkoleniowe, nazywane ordensburgami, które nawiązywały nazwą i wyglądem do średniowiecznych twierdz zakonu krzyżackiego. Ośrodek w Sonthofen (w południowej Bawarii, na skraju Alp w krainie Allgaeu, między Kempten i Oberstdorfem) zaprojektował wspomniany Geissler, a dwa pozostałe – w Vogelsang (w górach Eifel, na zachodnim skraju Niemiec w Nadrenii Północnej Westfalii, na południe od miasta Duerren) i w Złocieńcu – Klemens Klotz. Planowano też utworzenie dwóch następnych ordensburgów: w Malborku i w okupowanej Polsce, w Kazimierzu koło Krakowa (Weichselburg – Zamek Wiślany). Nazwa ośrodka ewoluowała na przestrzeni lat: początkowo ośrodek nazywano Ordensburg am Krossinsee, co znaczyło Zamek Zakonny nad Krosinem, a 16 maja 1941 roku przyjęto oficjalną, wydłużoną nazwę: NZ Ordensburg. Die Falkenburg am Krossinsee, czyli Narodowosocjalistyczny Zamek Zakonny Falkenburg nad Krosinem; powszechnie stosowano też skrót Kroessinsee lub Croessinsee. Pompatyczne otwarcia niedokończonych jeszcze ośrodków odbyły się jednocześnie 24 kwietnia 1936 roku, przy czym Ordensburg nad Krosinem otwierał osobiście Adolf Hitler.
Prelekcja w trakcie 43. Wieczoru Historycznego będzie rodzajem wirtualnej wycieczki po zachowanym do dziś Ordensburgu nad Krosinem, w celu opisania jego historii i architektury. W ramach wprowadzenia autor opowie też o najciekawszych epizodach z dziejów Pojezierza Drawskiego. Jarosław Leszczełowski (1963) ukończył studia informatyczne na Uniwersytecie Bundeswehry w Monachium. Od wielu lat zajmuje się historią Pojezierza Drawskiego. Jest autorem dwunastu książek o dziejach tego regionu, w tym z Rolfem Sawińskim „Od nazistowskiej twierdzy do polskich koszar. Historia obiektu w Budowie koło Złocieńca”. W 2012 roku po trzydziestu latach powrócił w swoje rodzinne strony. Pracuje w Gdańsku jako menadżer IT. W dniu 28 lutego 2007 roku Rada Miasta Złocieniec nadała mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta i Gminy Złocieniec. Wstęp jest bezpłatny.
źródło: Towarzystwo Miłośników Miasta Lubonia / Przemysław Maćkowiak
