Równe sto lat temu, 7 października 1913 roku, poznaniacy otrzymali nową, dziewiątą linię tramwajową.
„Dziewiątka” zaczęła tego dnia jeździć na trasie: Rynek Wildecki – Wierzbięcice (wówczas Bittera) – Towarowa (Colomba) – Most Dworcowy – Roosevelta (Buddego) – Kaponiera – Most Teatralny, gdzie miała tymczasową końcówkę. Jedenaście dni później – 18 października 1913 r. – jej trasa przedłużona została do Sołacza – do placu Spiskiego (Huggenberga). Był to nowy odcinek do rozbudowującej się w tym rejonie ekskluzywnej dzielnicy willowej. Tor tramwajowy od ulicy Pułaskiego (Ceglanej) przez al. Wielkopolską (Bismarcka) i Małopolską (Rheinbabena) do wspomnianego pl. Spiskiego był wydzielony, czyli zbudowany obok jezdni. Tak zbudowana trasa była pierwszą w ówczesnym Poznaniu. Taki jej przebieg zachowany został po czasy współczesne. Przez te sto lat tramwaje linii 9 cały czas kursowały do Sołacza, a od 1925 roku do koszar – w odległym wówczas Golęcinie.
W 1967 r. rozebrany został krótki odcinek do placu Spiskiego, a w 1974 roku tramwaje linii 9 przestały jeździć do Sołacza. Trasa ta, bardzo malownicza, którą poznaniacy lubili jeździć do lasku golęcińskiego i na zawody sportowe funkcjonującego tam stadionu, została skutkiem błędnych decyzji zamknięta i zastąpiona ”modą” na autobusy. Pojechały tam wówczas autobusy linii 64, a „dziewiątka” skierowana została do Winiar, gdzie do tego osiedla od 1 października 1935 roku ze Starego Rynku jeździły tramwaje linii 11. Jak napisał Piotr Dutkiewicz w książce „Tramwaje w Poznaniu”, od tego czasu pojazdy linii 9 i 11 od Starego Rynku jechały trasą wspólną, gdzie od ulicy Sołackiej linie te rozdzielały się – ”dziewiątka” do Golęcina, a ”jedenastka” do Winiar. Do obsługi trasy linii 11 skierowana została część wagonów motorowych „dziewiątki”. Tramwaje ze Starego Rynku do Sołacza i Winiar jeździły więc naprzemiennie co 20 minut. Powrót do centrum w częstotliwości kursowania tych tramwajów był taki sam.
Od 8 lutego 1980 roku trasa z Winiar została przedłużona do ulicy Piątkowskiej. Tramwaje linii 9 (już z Dębca) i 11 (z Górczyna) ) nadal kursowały tam wspólnie, a od 23 lutego 1980 dołożona została im na tej trasie linia 24, zawracająca na ulicy Gwarnej (wówczas Lampego), kursująca do 2 stycznia 1991 r.
W planach komunikacyjnego rozwoju Poznania uwzględniony jest skrót połączenia tramwajami Sołacza z centrum miasta ulicami Nowowiejskiego, Solną i Młyńską do placu Cyryla Ratajskiego, a także z ul. Małe Garbary. Plany te widnieją jednak od wielu lat, i gdyby zostały zrealizowane, mieszkańcy Sołacza, a także Winiar, Bonina oraz Winograd mieliby świetny skrót z dojazdami do śródmieścia, z pominięciem Mostu Teatralnego – węzła komunikacyjnego, który w Poznaniu jest najbardziej przeciążony i przez to ponownie w ostatnich latach remontowany. Niestety, brak przewidywania (dotyczy to także objazdów ul. Towarową) ze strony włodarzy „mści się” teraz komunikacyjnymi komplikacjami w tych rejonach Poznania.
Od kilkunastu dni na Sołacz i do ul. Piątkowskiej tramwaje nie jeżdżą. Spowodowane jest to przebudową „Teatralki”. Trasa tramwaju linii 9 skrócona została z Dębca do centrum miasta, a kursowanie „jedenastki” zostało zawieszone (wcześniej z powodu przebudowy Kaponiery jej przebieg został zmieniony i tramwaje linii 11 nie dojeżdżały do Piątkowskiej). Mieszkańcy Sołacza i Winiar muszą więc przeczekać te komunikacyjne kłopoty i „zadowolić się” autobusami zastępczymi. Tramwaje powrócić mają do ul. Piątkowskiej (podobnie jak na Winogrady) z końcem listopada bieżącego roku. Wówczas tak samo cieszyć się będą z widoku tramwaju, jak przed stu laty, gdy w ten rejon miasta zaczęła kursować „dziewiątka”.
Tekst i zdjęcia archiwalne: Andrzej Świątek
