Gabinet koalicji PO-PSL , na krótko przed połową kadencji, bardziej się skupia na szukaniu sposobów na dopięcie budżetu państwa, niż na wdrażaniu reform zapowiedzianych przez premiera w expose. Money.pl po raz kolejny ocenił stan realizacji obietnic z expose – ujęty w specjalnym wskaźniku – Tuskometrze.
Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy o finansach publicznych, który zawiesza do końca roku funkcjonowanie tzw. pierwszego progu ostrożnościowego. To niejedyny problem rządu z publicznymi finansami w ostatnich miesiącach. Gdy w kwietniu podane zostały dane o wysokości długu publicznego i deficycie finansów publicznych na koniec 2012 r. okazało się, że Tuskowi i jego ministrom nie udało się spełnić jednej z najważniejszych zapowiedzi z expose. Premier deklarował bowiem, że nastąpi wyjście z procedury z nadmiernego deficytu już w 2012 roku.
To się nie udało, dlatego Money.pl przyznał wtedy rządowi punkty ujemne. Właśnie za niedotrzymanie obietnic dotyczących poziomów: relacji długu publicznego do PKB i deficytu sektora finansów publicznych. Po kilku miesiącach gabinet PO-PSL poprawia jednak saldo, bo po długich miesiącach przygotowań, prezydent złożył w lipcu podpis pod ustawą ułatwiającą dostęp do 50 dotychczas licencjonowanych zawodów. Dzięki temu w stosunku do poprzedniego odczytu Tuskometr podskoczył. Wynik rządu poprawił się i wynosi teraz 39,5 proc.
Tworząc Tuskometr założyliśmy, że nie wszystkie zrealizowane obietnice będziemy oceniać jednakowo pod względem wagi procentowej. Zmniejszenie deficytu budżetowego i długu publicznego w relacji do PKB jest kluczowym czynnikiem dla całej gospodarki. Dlatego, ze względu na wagę i rolę tych wskaźników Money.pl przyznał rządowi kilka miesięcy temu ujemne punkty (-5 proc.). Jeśli Tusk i jego ministrowie zdołają zmniejszyć deficyt i dług publiczny do obiecanych poziomów, wówczas anulujemy ujemną notę, a w jej miejsce przyznamy dodatnie punkty.
Cele przedstawione w expose pogrupowaliśmy w pięciu kategoriach, które według Money.pl są najistotniejszymi dla państwa (każda z nich warta jest 20 proc.). Jak dotąd najwięcej gabinet Tusk zdziałał na polu emerytur i ubezpieczeń społecznych (14 proc.). Najmizerniej wyglądają dokonania rządu w finansów publicznych, gdzie ekipa PO-PSL straciła 5 proc.
Jeśli rząd przeprowadzi wszystkie reformy i zmiany – zrealizuje plan w 100 procentach. Badanie przeprowadzamy cyklicznie.
Punkty procentowe za realizację zapowiedzi z expose przyznajemy dopiero wówczas, gdy dana reforma została przyjęta przez parlament i podpisana przez prezydenta lub przeszła procedurę legislacyjną gwarantującą jej wdrożenie. Przedstawienie projektu albo zatwierdzenie go przez rząd i Sejm nie jest punktowane. Tak wyglądają osiągnięcia rządu 21 miesięcy od expose:
| Zobacz, co zrobił rząd przez 21 miesięcy | ||
|---|---|---|
| Reforma | Zapowiedzi z expose premiera | Wykonanie: 39,5 proc. |
| Podatki | 12 proc. | |
| Zmiany w uldze prorodzinnej | Ulga prorodzinna została odebrana rodzinom z jednym dzieckiem, których roczny dochód przekracza 112 tys. zł. W przypadku rodzin z jednym dzieckiem o dochodach poniżej 112 tys. zł – ulga pozostanie bez zmian. Rodzice z dwójką dzieci, będą mogli – tak samo jak do tej pory – odliczyć od podatku po 1112,04 zł rocznie na każde dziecko. Natomiast ulga na trzecie dziecko w rodzinie będzie podwyższona o 50 proc. do 1668,06 zł. Czwarte i każde kolejne dziecko da prawo do skorzystania z ulgi wyższej o 100 proc. – czyli 2224,08 zł. | 11 listopada 2012 r. prezydent podpisał nowelizację ustawy o PIT, która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. |
| Likwidacja ulgi internetowej | Ostatecznie likwidacja ulgi nie jest całkowita – podatnik, który dotychczas z niej nie korzystał – będzie miał taką możliwość przez dwa lata. Ci, którzy w zeznaniu podatkowym za 2012 r. zrobią to po raz pierwszy, będą mieli prawo do odliczenia jeszcze za 2013 r. | 11 listopada 2012 r. prezydent podpisał nowelizację ustawy o PIT, która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. |
| Ograniczenie przywileju podatkowego twórców | Twórcy, których dochód przekroczy 85 528 zł stracili przywilej polegający na 50-proc. kosztów uzyskania przychodów, co zwiększa kwotę, którą otrzymują na rękę. | 11 listopada 2012 r. prezydent podpisał nowelizację ustawy o PIT, która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. |
| Opodatkowanie lokat antybelkowych | Uszczelnione zostały zasady pobierania podatku od zysków kapitałowych. | Weszło w życie 31 marca 2012 r. Resort finansów szacuje, że przychody państwa z tego tytułu wynosić będą około 380 mln zł rocznie. |
| Likwidacja podatku rolnego | Premier zapowiedział likwidację podatku rolnego oraz wprowadzenie w jego miejsce podatku dochodowego dla rolników. Rząd zakłada objęcie podatkiem dochodów z działalności rolniczej. Proponowane rozwiązania to m.in.: modyfikacja podatku rolnego wynikająca z wprowadzenia podatku dochodowego; zniesienie ceny żyta jako podstawy do ustalania stawki podatku rolnego i wprowadzenie stawki kwotowej, waloryzowanej każdego roku wskaźnikiem inflacji; ograniczenie zwolnień i ulg w związku z objęciem dochodów z działalności rolniczej podatkiem dochodowym. | Trwają prace nad założeniami ustaw, które będą regulować wprowadzenie podatku rolnego. |
| Emerytury i ubezpieczenia społeczne | 14 proc. | |
| Zrównanie i podwyższenie wieku emerytalnego | Kobiety i mężczyźni mają dłużej pracować – do 67. roku życia. Zmiany w systemie będą wchodzić w życie stopniowo – w przypadku mężczyzn podnoszenie wieku emerytalnego zakończy się w 2020 r., w przypadku kobiet – w 2040 r. | 1 czerwca 2012 r. prezydent prezydent podpisał ustawę emerytalną. Nowe przepisy weszły wżycie 1 stycznia 2013 r. |
| Zmiany w emeryturach mundurowych | Wiek emerytalny dla policjantów, żołnierzy, funkcjonariuszy: BOR, CBA, ABW, wywiadu i kontrwywiadu, straży więziennej, a także strażaków i pograniczników ma być wydłużony do 55 lat, a minimalny staż służby – do 25 lat. Aby dostać emeryturę będzie trzeba mieć zarówno wiek jak i staż służby. Zmiany będą dotyczyły tylko tych, którzy rozpoczną służbę po wejściu w życie ustawy. | Prezydent podpisał 6 czerwca 2012 r. ustawę wprowadzającą wyższy wiek emerytalny dla służb mundurowych. Nowe przepisy obowiązują od 1 stycznia 2013 r. |
| Księża i sędziowie w powszechnym systemie emerytalnym | W expose premier zapowiedział też, że duchowni zostaną objęci powszechnym systemem ubezpieczeń społecznych. Rząd planował także w połowie 2012 roku zmienić zasady przechodzenia w stan spoczynku sędziów i prokuratorów, ale na razie doszło to do skutku. | Pod koniec lipca do konsultacji społecznych trafił projekt ustawy wprowadzający dobrowolny odpis podatkowy 0,5 proc. na rzecz kościołów i związków wyznaniowych, który ma zastąpić Fundusz Kościelny. Według zapowiedzi resortu administracji, nowe rozwiązanie ma wejść w życie w 2014 r. |
| Zmiany w emeryturach górniczych | Reforma ma dotyczyć zasad nabywania uprawnień do emerytur – przywileje będą przysługiwać wyłącznie górnikom pracującym bezpośrednio przy wydobyciu. | Trwają przygotowania reformy zasad nabywania praw do górniczych emerytur. |
| Podwyższenie składki rentowej | Podniesienie składki rentowej po stronie pracodawców o 2 punkty procentowe. Zmniejszy to deficyt Funduszu Ubezpieczeń Społecznych o 13 miliardów złotych rocznie i ograniczy narastanie długu publicznego. | Zmiana stawki rentowej weszła w życie 1 lutego 2012 r. |
| Składka zdrowotna dla rolników | Rolnicy, których gospodarstwa przekraczają 6 ha będą musieli płacić składki zdrowotne. To reakcja rządu na wyrok Trybunału Konstytucyjnego. | Ustawa o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników weszła w życie 1 lutego 2012 r. W grudniu została podpisana nowelizacja przedłużająca jej obowiązywanie na 2013 r. |
| Waloryzacja kwotowa emerytur i rent | Nowe zasady waloryzacji mają pomóc najuboższym emerytom i rencistom i zmniejszyć różnice w wysokości tych świadczeń. | Waloryzacja rent i emerytur weszła w życie 1 marca 2012 r. Trybunału Konstytucyjny orzekł, że jest ona zgodna z konstytucją. |
| Prawo | 6 proc. | |
| Deregulacja zawodów | W expose premier zapowiedział uwolnienie od wszelkich regulacji co najmniej połowę zawodów, które są objęte licencjami i limitami, a tych w Polsce jest obecnie 380. Ogółem zderegulowanych ma być około 230 zawodów, a otwarcie dostępu do wielu z nich ma wpłynąć ożywczo na rynek pracy. | Ustawę regulującą wykonywanie 50 zawodów prezydent podpisał 9 lipca. Pod koniec marca zakończyły się uzgodnienia projektu drugiej ustawy deregulacyjnej, która zniesie ograniczenia do 80 zawodów technicznych i 9 finansowych (m.in. architekt, nurek, szyper, biegły rewident, agent celny). Wkrótce rząd zajmie się trzecią transzą deregulacji dotyczącą 103 zawodów. |
| Krótsze rozprawy w sądach | Premier zapowiedział, że zmiany w przepisach (m.in.. Kodeksie postępowania karnego i Kodeksie postępowania skarbowego) mają przyspieszyć procesy sądowe o jedną trzecią. Sądy będą mogły orzekać jednoosobowo (także drugiej instancji). Możliwe będzie wydanie wyroku bez rozprawy, jeżeli taki wniosek zgłosi oskarżony. Wnioskowanie o skazanie bez rozprawy rozszerzono na wszystkie występki. Dobrowolne poddanie się karze będzie obejmować wszystkie przestępstwa, również najcięższe. | Projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego i Kodeksu karnego jest w Sejmie po pierwszym czytaniu. Celem jest m.in. skrócenie niektórych procedur sądowych. Trwa przygotowanie projektu zmian w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia oraz Kodeksie karnym skarbowym. 26 lipca prezydent podpisał nowelizację Kodeksu karnego, na podstawie której przestępstwa takie jak gwałt będą ścigane z urzędu. Prezydent podpisał 10 kwietnia nowelizację Kpk ograniczającą możliwość składania zażaleń na umorzenie postępowań tylko do osób, których prawa zostały naruszone wskutek przestępstwa. |
| Deregulacja zawodu radcy prawnego i adwokata | Projekt ma umożliwić szybsze uzyskiwanie uprawnień do wykonywania zawodu radcy prawnego i adwokata i skrócić terminy postępowań. | Ustawę regulującą wykonywanie 50 zawodów w tym: adwokata, radcy prawnego, notariusza i komornika prezydent podpisał 9 lipca. |
| Administracja | 6 proc. | |
| Ułatwienia dla przedsiębiorców | Rozwiązania, o których mówił premier w expose, mają zmniejszyć obciążenia administracyjne i obowiązki informacyjne przy prowadzeniu działalności gospodarczej oraz zmniejszyć koszty jej wykonywania ponoszone przez przedsiębiorców. Zmiany w prawie mają też dotyczyć m.in. bardziej elastycznego czasu pracy i wydłużenia okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy – co ma pomóc pracodawcom. Rząd postanowił też ulżyć małym firmom wprowadzając ułatwienia związane z kasowym rozliczaniem VAT. Kolejny pomysł to Portfelowa Linia Gwarancyjna, która będzie polegała na udzielaniu firmom z sektora MSP poręczeń BGK na kredyty obrotowe. Gwarancje będą wynosiły do 60 proc. kredytu. | Ustawa o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce, która zatwierdza m.in. zmianę rozliczania VAT tzw. metodą kasową już obowiązuje. Ustawa wprowadzającą szybsze nadawanie NIP firmie (czas skrócony z 14 do 3 dni) oraz znosząca obowiązek informowania inspekcji pracy i inspekcji sanitarnej o rozpoczęciu działalności została podpisana przez prezydenta 18 grudnia 2012 r. Na podpis prezydenta czeka ustawa o Kodeksie pracy i związkach zawodowych. 27 lutego weszła w życie nowelizacja ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa, która wprowadza Portfelową Linię Gwarancyjną. |
| Szybsze pozwolenie na budowę | Donald Tusk deklarował też zmiany w Prawie budowlanym, które mają zaowocować skróceniem czasu wydawania pozwolenia na budowę do 60 dni w przypadku małych inwestycji i 100 dni – w przypadku dużych. | Projekt w uzgodnieniach międzyresortowych. |
| E-administracja | Premier zapowiedział usprawnienie pracy administracji przez wykorzystanie najnowocześniejszych technik informatycznych. Każda instytucja publiczna ma mieć obowiązkowo m.in. elektroniczną skrzynkę podawczą. Pomóc w tym ma także projekt ustawy o otwarciu zasobów publicznych. | Na początku stycznia uruchomiony został system eWUŚ, usprawniający weryfikację ubezpieczenia zdrowotnego pacjentów podczas rejestracji u lekarza.Trwa przygotowanie pakietu projektów ustaw dotyczących e-administracji. Ustawa o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne trafiła już do Rady Ministrów. |
| Finanse publiczne | 1,5 proc. | |
| Obniżenie długu publicznego i nadmiernego deficytu | Do końca 2012 roku premier chciał wyprowadzić Polskę z nadmiernego deficytu, tak by osiągnął on pułap 3 proc PKB. Dług publiczny w tym roku rząd chciał sprowadzić do poziomu 52 proc. PKB, a w 2015 r. – do 47 proc. Do końca kadencji deficyt sektora finansów publicznych miał spaść jeszcze bardziej i wynieść 1 proc. PKB. | Według danych resortu finansów deficyt sektora finansów publicznych za 2012 r. wyniósł 3,9 proc., a dług publiczny – 52,7 proc. PKB. Ten wynik oznacza złamanie deklaracji złożonych w expose, za co odejmujemy 5 proc.Prezydent podpisał także pod koniec grudnia 2012 r. nowelizację ustawy o finansach publicznych, która ma ograniczyć wpływ wahań kursów walut na ewentualne uruchomienie procedur ostrożnościowych. |
| Zmiany w becikowym | Rząd wprowadził kryterium dochodowe, które będzie warunkować wypłatę becikowego. Będzie przysługiwało tylko rodzinom, których dochód nie przekracza 85 tys. zł rocznie w przypadku rodziny trzyosobowej. | Nowe regulacje już obowiązują. |
| Podwyżki dla mundurowych | Premier obiecał w expose po 300 zł brutto podwyżki od 1 lipca dla wszystkich policjantów i żołnierzy. | Rozporządzenia umożliwiające wypłatę podwyżek policjantom rząd przyjął 3 kwietnia 2012 r. Rozporządzenie zatwierdzające podwyżkę dla żołnierzy szefowie MON i MSW podpisali w drugiej połowie czerwca 2012 r. |
| Podatki od kopalin i surowców | Zgodnie z zapowiedzią premiera, nowe przepisy mają zapewnić państwu udział w zyskach z eksploatacji miedzi, srebra i węglowodorów (w tym gazu łupkowego). Według resortu finansów podatek od wydobycia miedzi i srebra przyniesie budżetowi mniej więcej po 2,2 mld zł rocznie. Opodatkowane będą wszystkie typ złóż węglowodorów i każdy podmiot wydobywający. Przewidziano wprowadzenie podatku od wartości wydobytego surowca: 5 proc. dla gazu i 10 proc. dla ropy naftowej. Zaplanowano też specjalny podatek węglowodorowy – 25 proc. od nadwyżki przychodów nad wydatkami. | Ustawa o podatku od wydobycia niektórych kopalin, która weszła w życie 18 kwietnia 2012 r. Ministerstwo środowiska skierowało w lutym do uzgodnień projekt nowelizacji ustaw Prawo geologiczne i górnicze (dotyczącą wydobycia węglowodorów – przydzielania koncesji itp.). Kwestie opodatkowania zostały natomiast ujęte w projekcie ustawy o specjalnym podatku od węglowodorów przygotowanym przez Ministerstwo Finansów, który jest w uzgodnieniach międzyresortowych. |
******************************
Autor: Bartosz Wawryszuk, Money.pl
