Wielokrotnie w mediach lokalnych i ogólnopolskich słyszymy opinie osób jeżdżących na wózkach oraz działaczy różnych fundacji mówiące o tym, że polskie miasta nie są przystosowane do korzystania z ich dobrodziejstw przez ludzi o ograniczonych zdolnościach ruchowych. Winna temu jest przede wszystkim infrastruktura, a nierzadko także bierna postawa miejscowej społeczności. Krzepiący jest fakt, że coraz częściej przy okazji tego typu wypowiedzi pojawia się opinia mówiąca o tym, że stan infrastruktury specjalistycznej i świadomości społecznej poprawia się z roku na rok. Jednak życie i potrzeby osób doświadczonych porażeniem kończyn nie ograniczają się do instalacji windy mieszkaniowej czy rozbudowanej sieci podjazdów. Coraz częściej spełniają się oni, jako lokalni działacze, wolontariusze, a także sportowcy. Właśnie do takich ludzi skierowane są działania Fundacji Balian Sport.

Weelchair Rugby Metro Cup 2015. Photo; Wojciech Artyniew. 2015

Fundacja Balian Sport powstała w grudniu 2009 roku. Jej działalność jest kontynuacją działań statutowych organizacji „Razem-niezależni”. Balian Sport od innych tego typu fundacji różni fakt, że poza pomocą w dziedzinie uzyskiwania sprzętu, odszkodowań i przeprowadzania rehabilitacji zajmuje się także sportową aktywizacją osób jeżdżących na wózkach. Działaniami zapisanymi w statucie BS są między innymi organizacja kursów nurkowania (wraz z klubem nurkowym Nautica), skoków spadochronowych dla osób niepełnosprawnych, treningu boksu na wózkach oraz prowadzenie drużyny rugby na wózkach. To właśnie tej ostatniej dyscyplinie poświęcimy w artykule najwięcej miejsca.

Więc czym jest rugby na wózkach? Jest to stosunkowo młody, powstały pod koniec lat 70 ubiegłego stulecia sport przeznaczony dla osób dotkniętych tetraplagią, czyli (najczęściej pourazowym) niedowładem kończyn dolnych i górnych. To z myślą o takich ludziach powstała dyscyplina sportu na początku nazywana „murderball”. Zasady zostały opracowane tak, by w meczach mogli brać udział zawodnicy o niedowładzie czterokończynowym, który wykluczał ich grę w zawodach popularnej dyscypliny, jaką jest koszykówka na wózkach. W pierwszych latach istnienia rugby na wózkach popularnością cieszyło się głównie w Ameryce Północnej (reguły zostały wymyślone i opracowane w Kanadzie), ale pod koniec XX wieku zawitało także do Polski.

Przygoda wielkopolskich zawodników z tą dyscypliną rozpoczęła się w 1999 roku. Wtedy to zawiązała się drużyna Piecobiogaz Poznań, w której grał m.in. późniejszy założyciel Fundacji Balian Sport, Sebastian Górniak. Piecobiogaz już od pierwszego startu w Polskiej Lidze Rugby na Wózkach włączył się do walki o najwyższe laury. W debiutanckim sezonie 2001/2002 zajął drugie miejsce, które jak się okazało było tylko początkiem sukcesów. Kolejne dwa lata to dublet mistrzostw ustrzelony przez poznańskich zawodników. Rok 2005, a także następny to trzecie miejsce w Polskiej Lidze Rugby na Wózkach. Poza tym klub brał udział także w innych zawodach w Polsce i zagranicą, niejednokrotnie lądując na podium. Oprócz udziału w Otwartych Mistrzostwach Śląska Piecobiogaz zaliczył także udane turnieje w Nymburgu (Rugbymania) i Kolonii (Bernd Best). Równolegle, w 2007 roku, powstała druga wielkopolska drużyna – Rugby Balian Sport. Także ona dołączyła do rywalizacji w PLRnW., w której po corocznej poprawie wyników odniosła ostateczny tryumf w sezonie 2012. Podobnie jak pierwszy z wielkopolskich klubów i ten team może się pochwalić dobrymi rezultatami w śląskich turniejach rozgrywanych w Żorach i Zabrzu. Poznańscy zawodnicy mają w swoim dorobku także wpis do księgi Guinnessa – w 2014 roku wraz z Four Kings Warszawa ustanowili rekord w nieprzerwanej grze w rugby na wózkach.

W 2014 roku w klubie Piecobiogaz Poznań doszło do przekształceń. W jego miejsce powstał zespół Balian II Rugby Wielkopolska. O ile w „pierwszym” Balian Sport dochodzi do rotacji i jego barwy reprezentują także wychowankowie innych klubów, o tyle „dwójka” jest zbudowana na solidnych fundamentach Piecobiogazu i o jej sile stanowią w większości zawodnicy od początku przygody z Rugby na Wózkach związani z poznańskimi drużynami. W bieżącym sezonie Balian I Rugby ponownie pokazuje świetną grę, legitymując się kompletem zwycięstw w ostatnich turniejach cyklu Polska Liga Rugby na Wózkach. Poza rozgrywkami ligowymi, pucharowymi i towarzyskimi zawodnicy obu wielkopolskich drużyn uczestniczą także w charytatywnych pokazach oraz popularyzacji dyscypliny m.in. w szkołach.

Zawodnicy biorący udział w rozgrywkach Ligi Rugby na Wózkach są także powoływani do reprezentacji Polski. W chwili obecnej pięciu zawodników Balian I Rugby występuje regularnie w kadrze naszego kraju. Są to: Krzysztof Kosider, Rafał Rocki, Arkadiusz Henicz, Sławomir Gontarz i Tomasz Biduś. Oprócz tego, tak w pierwszym, jaki i drugim zespole występuje kilku byłych reprezentantów Polski. Obecnie nasza kadra występuje w Dywizji B mistrzostw Europy od kilku lat pukając do ścisłej elity. W tegorocznym czempionacie Biało-Czerwoni zajęli czwarte miejsce, lecz jak podkreślają zawodnicy, mimo nie do końca udanego turnieju drużyna jest na dobrej drodze, a częściowa porażka tylko wzmocniła zespół.

Bez wątpienia działalność w klubie sportowym jest dla osób dotkniętych paraliżem bezcennym doświadczeniem w codziennej walce z przeciwnościami losu. Rywalizacja z pewnością hartuje ducha i pomaga w pokonywaniu barier codziennego życia. Do tego, jak wskazują badania naukowców z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, są w stanie poprawić stan fizyczny zawodników biorących udział w rozgrywkach. Biorąc to pod uwagę należy cieszyć się rosnącą popularnością Rugby na Wózkach. Wzrost zainteresowania widać chociażby po coraz częstszej obecności w mediach, a także nagrodach przyznawanych Fundacji Balian Sport i jej założycielowi, Sebastianowi Górniakowi. Śledząc z boku działalność i postępy stowarzyszenia postronnym obserwatorom nie pozostaje nic innego, jak z całych sił kibicować walecznym zawodnikom rozwijającej dyscypliny z całej Polski.

http://www.baliansport.pl/

https://www.facebook.com/balian.sport

Tomasz Kasprzyk

Sport Analytics