Jeszcze  do 5 sierpnia w Muzeum Narodowym w Poznaniu zwiedzać można wystawę „Tycjan – Veronese – Tiepolo. Arcydzieła malarstwa włoskiego ze zbiorów Accademia Carrara w Bergamo”. To wydarzenie nie mniejsze w swojej skali niż Euro 2012, które miało miejsce w czerwcu m.in. w Poznaniu. Futbolowe emocje nie tylko przyćmiły wystawę, ale i ograniczyły dostęp, bowiem Strefa Kibica obejmowała także Al. Marcinkowskiego. Rangę tej wystawy podkreślił kilka dni temu minister kultury Bogdan Zdrojewski, który w ciszy i spokoju delektował się malarstwem włoskich mistrzów. Tę wystawę, trzeba więc koniecznie zobaczyć.

Galeria Accademii Carrara w Bergamo swe powstanie zawdzięcza hrabiemu Giacomo Carrara, mecenasowi i kolekcjonerowi, dzięki jego hojnemu zapisowi dzieł sztuki dla miasta Bergamo w 1796 roku. Inną osobistością silnie związaną później z historią zbiorów Accademii był hrabia Guglielmo Lochis, który po okresie kierowania Accademią przekazał część swych ogromnych zbiorów malarstwa miastu Bergamo, które włączyło je do zbiorów galerii malarstwa Accademii. Muzeum przez lata kontynuowało powiększanie zbiorów dzieł sztuki dzięki zakupom i darom. Aktualnie posiada 1.800 obrazów od XV do XIX wieku, takich artystów włoskich jak Pisanello, Botticelli, Bellini, Tycjan, Mantegna, Rafael, Moroni, Baschenis, Guardi, Tiepolo, Canaletto, ale także malarzy szkół północnych, niemieckiej, holenderskiej czy flamandzkiej.

Na wystawę w Poznaniu wybrano specjalnie dzieła obrazujące twórczość malarzy głównie szkoły weneckiej, a także lombardzkiej, ze szczególnym uwzględnieniem mistrzów lokalnej szkoły z Bergamo. Zaprezentowanych zostanie 36 obrazów, powstałych w czasie od początku XVI do XVIII wieku, od renesansu do rokoka. Artystów szkoły weneckiej reprezentują obrazy jej słynnych prekursorów: Tycjana (ok. 1490- 1576), Jacopo Palma il Vecchio (ok. 1480-1528), Lorenzo Lotto (1480-1556) czy Paolo Veronese (ok. 1528-1588). Drugą istotną grupę stanowią dzieła wielkich malarzy XVIII w., m.in. ilustratora życia weneckiej elity Pietra Longhi’ego (1702-1785), słynnego malarza wedut weneckich Francesca Guardi’ego (1712-1793), najwybitniejszego mistrza malarstwa dekoracyjnego w XVIII w. Giambattisty Tiepola (1696-1770), czy znanego z działalności także w Polsce Bernarda Bellotta (1720-1780) zwanego Canaletto. Z malarzy lombardzkich i działających w Bergamo warto wymienić obecne na wystawie cztery dzieła słynnego portrecisty renesansowego Giovanniego Battisty Moroniego (ok. 1525-1578), czy też płótno mistrza martwych natur Evaristo Baschenisa (1617-1677).

Najbardziej znakomitym obrazem wystawy jest Madonna z Dzieciątkiem Tycjana namalowana ok. 1507. Pomimo niewielkich rozmiarów, obraz jest świadectwem zasadniczej tendencji szesnastowiecznego malarstwa weneckiego, kiedy to w latach 1506-1510 (rok śmierci Giorgione) następuje ”zmiana warty” między malarzem z Castelfranco a jego młodym naśladowcą – Tycjanem W ramach analizy przeprowadzonej przez profesora Alessandro Ballarina, a będącej wynikiem poważnej tradycji badań nad Tycjanem, datuje się na okolice roku 1507, przed freskami w Scuola del Santo z roku 1511, ale także przed freskami w gmachu kupców niemieckich Fondaco dei Tedeschi. Są to lata, w których młodziutki Tycjan konfrontuje się z malarstwem Giorgione, przetwarzając poprzez nauczanie artysty z Castelfranco niektóre nowinki pojawiające się w ówczesnej Wenecji Madonna z Carrary, umieszczona w rozległym naturalnym pejzażu, reprezentuje nowy rodzaj monumentalności zbudowanej na ciepłej, rozmytej barwie, wibrującej i zmysłowej, przy jednoczesnej całkowitej rezygnacji z pośrednictwa rysunku.

Tadeusz Hetman

Fot. Tadeusz Hetman i reprodukcje MNP