Stanisław Barańczak nie żyje


Stanisław Barańczak – wybitny polski poeta, krytyk, tłumacz literatury angielskiej i eseista, Honorowy Obywatel Miasta Poznania – nie żyje. Zmarł w swoim domu na przedmieściach Bostonu. Cierpiał na chorobę Parkinsona.

Urodzony 13 listopada 1946 w Poznaniu, brat Małgorzaty Musierowicz, pisarki dla młodzieży. Po maturze w I Liceum Ogólnokształcącego im. K. Marcinkowskiego zdał na filologię polską na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. W czasie studiów był kierownikiem literackim Teatru Ósmego Dnia oraz należał do poznańskiej grupy poetyckiej pod nazwą „Próby”. Stanisław Barańczak był jednym z członków-założycieli Komitetu Obrony Robotników, przez który przewinęły się najważniejsze postacie solidarnościowej opozycji.  Był pracownikiem naukowym do roku 1977, kiedy to został usunięty z uczelni za działalność w KOR. Wtedy też skazano go na rok więzienia w zawieszeniu w sfingowanym procesie o przekupstwo oraz objęto zakazem publikacji.

Stanowiło to oczywiście formę represji wobec zaangażowanego politycznie poety, który PZPR opuścił w roku 1969, a następnie intensywnie uczestniczył w działaniach opozycji. Barańczak należał do sygnatariuszy tzw. „Listu 59”, protestującego przeciwko dokonywanym wówczas (1975/1976) zmianom w konstytucji i domagającego się od władz respektowania wolności obywatelskich (wolności słowa, nauki, sumienia i wyznania, wreszcie uniezależnienia związków zawodowych od państwa, tak by mogły one faktycznie stanowić reprezentację robotników). Wziął również udział w protestacyjnej głodówce w warszawskim kościele św. Marcina, gdzie domagano się uwolnienia więźniów politycznych oraz wchodził w skład redakcji „Zapisu” – drugoobiegowego kwartalnika literackiego. Istotna część działalności opozycyjnej Barańczaka wiązała się z edukacją – wykładał on między innymi na Uniwersytecie Latającym w Krakowie i w Poznaniu, a także – w roku 1978 – brał udział w organizowaniu Towarzystwa Kursów Naukowych. Po powstaniu „Solidarności” poeta zaangażował się w ten ruch.

W roku 1980 Barańczak, dzięki interwencji „Solidarności”, na krótko wrócił na Uniwersytet Adama Mickiewicza oraz odzyskał możliwość publikacji. Niedługo potem otrzymał jednak ofertę pracy w Stanach Zjednoczonych, z której skorzystał. Od 1981 wykładał na Harvard University, gdzie jego poprzednikiem na katedrze literatury polskiej był Wiktor Weintraub. Emigracja, którą utrwalił początek stanu wojennego, nie oznaczała jednakże rozbratu z kulturą rozwijającą się w kraju. Teksty poety pojawiały się w kraju m.in. w „Tygodniku Powszechnym” i w „Aneksie”. Od roku 1983 autor „Korekty twarzy” wchodził w skład zespołu redakcyjnego działających wówczas w Paryżu”Zeszytów Literackich” – pisma, w którym aż do lat 90. ukazywało się wiele spośród jego utworów poetyckich. W latach 1986-90 był także redaktorem naczelnym amerykańskiego kwartalnika naukowego „The Polish Review”.

W listopadzie 2006 odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Miasto rodzinne w roku 1991 wyróżniło go Nagrodą Artystyczną Miasta Poznania, a w 2008 roku otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Poznania. Doktor honoris causa Uniwersytetu Śląskiego i Jagiellońskiego.

źródło wikipedia.pl oraz culture.pl

Dodaj komentarz