W sobotę nad ranem w swoim domu w Warszawie w wieku niespełna 88 lat zmarł Andrzej Łapicki – jeden z najwybitniejszych polskich aktorów oraz reżyser; miał w swoim dorobku ponad 100 ról teatralnych oraz kilkadziesiąt telewizyjnych i filmowych. – Odszedł dzisiaj nad ranem, spokojnie w domu, we śnie – powiedziała w sobotę PAP żona aktora Kamila Łapicka.
Uczęszczał do warszawskiego gimnazjum im. Stefana Batorego. Chciał zostać dziennikarzem. Maturę zdał w czasie okupacji, w 1942 roku na tajnych kompletach. Następnie rozpoczął studia na tajnym Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej. Dyplom uzyskał w 1945 roku w Łodzi.
W tym samym roku zadebiutował w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Jacka Woszczerowicza, wystawionym w łódzkim Teatrze Wojska Polskiego. Uznanie przyniosła mu rola Freda w „Ladacznicy z zasadami” Jeana Paula Sartre’a w reżyserii Erwina Axera. W 1948 roku Łapicki przeniósł się do Warszawy, gdzie grał w teatrach: Współczesnym (1948-1964 i 1966-1972), Dramatycznym (1964-1966 i 1982), Narodowym (1972-1980), Polskim (1983-1989). Stworzył ciekawe role w przedstawieniach: „Biedermann i podpalacze” Maxa Frischa, reż. Erwin Axer (1959), „Dożywocie” Aleksandra Fredry, reż. Jerzy Kreczmar (1963), „Play Strindberg” Friedricha Durrenmatta, reż. Andrzej Wajda (1970), „Trzy po trzy” Fredry, reż. Adam Hanuszkiewicz (1973), „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, reż. Hanuszkiewicz (1974), „Szkoła żon” Moliera, reż. Jan Kulczyński (1979). W 1978 roku otrzymał nagrodę na wrocławskim XIX FPSW za rolę Dyrektora teatru w przedstawieniu „Dwa teatry” Jerzego Szaniawskiego. Był także reżyserem przedstawienia. Podczas XX Kaliskich Spotkań Teatralnych został uhonorowany główną nagrodą za rolę Danfertha w „Czarownicach z Salem” Arthura Millera, wystawionym w 1979 roku przez Zygmunta Hubnera w Teatrze TV.
W 1949 roku Łapicki pracował jako asystent reżysera (Erwina Axera) podczas realizacji spektaklu „Niemcy” Leona Kruczkowskiego. Jako reżyser zadebiutował w 1957 roku przedstawieniem „Uśmiech Giocondy” Aldousa Huxleya. W 1980 roku otrzymał nagrodę teatralną tygodnika „Przyjaźń” za adaptację, reżyserię i rolę Porfirego w przedstawieniu „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego w Teatrze TV. Reżyserował m.in. „Śluby Panieńskie” (1984) – nagroda indywidualna za mistrzowską realizację na opolskich XI OKT – i „Damy i huzary” (1986) Fredry. Julileusz 50-lecia pracy zawodowej obchodził w podwójnej roli reżysera i Radosta w „Ślubach panieńskich” w Teatrze Powszechnym, za co otrzymał nagrodę główną na XX OKT (1995).
Pod koniec lat 40. XX wieku wystąpił w epizodach w filmach „Zakazane piosenki” (1946) Leonarda Buczkowskiego i „Jasne łany” (1947) Eugeniusza Cękalskiego. Pojawił się w „Robinsonie warszawskim” (1950) Jerzego Zarzyckiego. Był amerykańskim dziennikarzem w „Żołnierzu zwycięstwa” (1953) Wandy Jakubowskiej. Wystąpił w głównej roli w dramacie „Powrót” (1960) Jerzego Passendorfera. Wcielił się w młodego Polaka, który próbuje wyjść cało z bombardowania Drezna w „Dziś w nocy umrze miasto” (1961) Jana Rybkowskiego. Wystąpił również w innych filmach Rybkowskiego, m.in.: „Spotkanie w bajce” (1962), „Naprawdę wczoraj” (1963), „Sposób bycia” (1965).
Zagrał byłego oficera angielskiego lotnictwa posądzanego o współpracę z bandytami w „Życie raz jeszcze” (1964) Janusza Mrogensterna. Doskonale partnerował Kalinie Jędrusik w komedii kryminalnej „Lekarstwo na miłość” (1965) Jana Batorego. Grał w filmach telewizyjnych m.in.: „Mistrz” (1966) Jerzego Antczaka, „Gdzie jest trzeci król” (1966) Ryszarda Bera, „Klub szachistów” (1967) Witolda Lesiewicza. Wcielił się w Kazimierza Starskiego „Lalce” (1968) Wojciecha Jerzego Hasa. Występował w filmach Ewy i Jana Petelskich. W serialu „Przygody pana Michała” (1969) Pawła Komoroskiego, wcielił się w Ketlinga-Hasslina of Elgin. Był kochankiem Rebeki Widmarowej (Ewa Krzyżewska) w adaptacji popularnej powieści Michała Choromańskiego „Zazdrość i medycyna” wyreżyserowanej w 1973 roku przez Janusza Majewskiego oraz sędzią w „Sprawie Gorgonowej” (1977) tego samego reżysera. Pojawił się w filmach „Z dalekiego kraju” (1981), „Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest…” (1988) i „Stan posiadania” (1989) Krzysztofa Zanussiego. Wystąpił w „Debiutantce” (1981) i „Dziewczętach z Nowolipek” (1984) Barbary Sass.
Swoje najlepsze kreacje filmowe stworzył w filmach Tadeusza Konwickiego i Andrzeja Wajdy. W 1965 roku wystąpił w roli pijaka w dramacie „Salto” Konwickiego. Wcielił się w reżysera Andrzeja we „Wszystko na sprzedaż” (1968) Wajdy. Był głównym bohaterem dramatu „Jak daleko stąd, jak blisko” (1971) Konwickiego. Z Wajdą spotkał się podczas realizacji filmów: „Piłat i inni” (1971), „Wesele” (1972), gdzie grał Poetę, „Ziemia obiecana” (1974), „Panny z Wilka” (1979), „Pan Tadeusz” (1999). W 1989 roku wystąpił w roli Cara w „Lawie” Konwickiego, wg. Mickiewiczowskich „Dziadów”.
Przez wiele lat był lektorem Polskiej Kroniki Filmowej. W 1953 roku otrzymał za tę pracę Nagrodę Państwową III stopnia (zespołową). W latach 1953-1993 był wykładowcą stołecznej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (w latach 1971-1981 był dziekanem Wydziału Aktorskiego, a w latach 1981-1987 i 1993-1996 rektorem uczelni). Pełnił stanowisko prezesa Związku Artystów Scen Polskich (1989-1996). W latach 1996-1998 pracował jako dyrektor artystyczny Teatru Polskiego.
Łapicki był posłem na Sejm RP w latach 1989-1991. Artysta został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1954), Krzyżem Komandorskim OOP (1995) i Złotym Medalem Gloria Artis – Zasłużony Kulturze (2005).
W latach 1963-1971 czytelnicy „Expressu Wieczornego” ośmiokrotnie uhonorowali go swoją nagrodą – Srebrną lub Złotą Maską – w plebiscycie na najpopularniejszego aktora. Twórca został uhonorowany nagrodą Komitetu ds. Radia i TV za reżyserię słuchowisk radiowych (1964), nagrodą Komitetu ds. Radia i TV za reżyserię i role w Teatrze PR (1970), nagrodą I stopnia ministra kultury i sztuki I stopnia w dziedzinie teatru za osiągnięcia w twórczości aktorskiej i reżyserskiej (1973).
Z żoną Zofią Chrząszczewską ma dwoje dzieci, Grzegorza i Zuzannę. Jest bohaterem publikacji „Łapicki – aktor, reżyser, pedagog” pod red. Barbary Osterloff.
Źródło: onet.pl Fot. Kadr z filmu Naprawdę wczoraj